Sağlık Algısı ile Kanser Taraması Farkındalığı Arasındaki İlişki

Öz

Amaç: Kanserden korunma ve tespit yollarından en önemlisi olan taramalar, kanser yükünü azaltmak amacıyla hemen hemen tüm dünyada önerilmekte ve yapılmaktadır. Kişilerin kanser taramalarını bilme ve yaptırma durumu ile sağlık algısı arasındaki ilişkiyi irdelemek çalışmanın temel amacıdır.

Yöntem: Araştırmada iki adet anket kullanıldı. Birinci anket, demografik özellikleri ve kanser taramaları ile ilgili soruları içeriyordu. İkinci anket ise ‘Sağlık Algısı Ölçeği’ idi. Araştırma kapsamında 322 katılımcı ile çalışma analiz edildi.

Bulgular: Yaş ortalaması 42,62±14,87 olan çalışma grubunun %65,3’ünü kadınlar oluşturmaktaydı. Kanser taramalarının yapıldığını bilme durumuna göre incelendiğinde; %83,4’ü bildiğini (n=267) ifade etmiştir. Bu 267 kişiye hangi kanser taramalarından haberdar oldukları sorulduğunda; %77,2’si meme kanserine, %47,2’si kolon kanserine ve %74,9’u serviks kanserine yönelik taramaların yapıldığını bildiğini belirtmiştir. %39,4’ ü en az bir kez tarama yaptırdığını söylemiştir. 40 yaş ve üzerindeki kadınların %63,3’ü mamografi çektirdiğini, yaşı 30 ve üzerinde olan kadınların %58,5’i pap-smear yaptırdığını, yaşı 50 ve üzerinde olan bireylerin %22’si gaytada gizli kan testi, %14’ü kolonoskopi yaptırdığını ifade etmiştir. Çalışma grubunun sağlık algısı ölçeğine dayanarak hesaplanan sağlık algısı puanı ortalaması 50,18 ±9,86’dır. Sağlık algısı puanı ile serviks ve meme kanseri taramaları için önerilen yaş sınırlarının altında yaptırma ve yaptırmama arasında anlamlılık bulunmaktadır.

Sonuç: Sağlık algısı puanı ile kanser taramaları arasında yaş sınırlı kısıtlı bir anlamlılık mevcuttur ve kanser taramaları farkındalığını arttırmak için daha çok bilgilendirme ve eğitim çalışması yapılması (özellikle kolorektal kanser taramaları için) önerilir.