Yarı kırsal bölgede annelerin gebelik ve doğum sonrası sigara içme davranışı

Öz

Amaç: Bu araştırmanın amacı Denizli Honaz ilçesine bağlı Kaklık, Kocabaş ve Pınarkent Mahalleleri’nde 12-24 aylık çocuğu olan annelerin gebelik ve doğum sonrası sigara içme davranışlarını ve bunları etkileyen faktörleri belirlemektir.

Yöntem: Kesitsel tipteki bu araştırma Ekim-Kasım 2014 tarihlerinde yapılmıştır. Evrenini Honaz, Kaklık, Kocabaş ve Pınarkent Aile Sağlığı Merkezi (ASM)’nde kayıtlı 12-24 aylık çocuğu olan 459 kadın oluşturmaktadır. Örneklem seçimine gidilmeden evren üze-rinde çalışılmış, araştırmaya toplam 254 kadın katılmıştır. Veriler araştırmacılar tarafından hazırlanan sosyo-demografik özellikleri sorgulayan 10 soru, sigara kullanımını ve maruziyetini sorgulayan 21 soru olmak üzere toplam 31 sorudan oluşan anket formu ile toplanmıştır.

Bulgular: Katılımcı annelerin yaş ortalaması 28,4±5,4 yıldır ve %64,6’sının (n=164) öğrenim düzeyi ortaokul ve altıdır. Katılımcıların %79,1’i (n=201) hayatı boyunca hiç sigara içmemiş, %12,6’sı (n=32) halen içmekte ve %8,3’ü (n=21) ise sigarayı bırakmıştır. Sigara içmiş olan annelerin %35,8’i (n=19) gebeliği sırasında sigara tüketmiştir. Gebelikte sigara içme durumunu sadece annenin çalışma durumu etkilemektedir. Çalışan annelerin %81,8’i (n=9), çalışmayan annelerin ise %23,8’i (n=10) gebelikte sigara kullanmıştır (p<0,001). Gebeliklerinde sigara içen kadınların %78,1’i sigara bırakma konusunda bir hekim veya hemşireden yeterli bırakma tavsiyesi ve desteği almamıştır. Gebeliği sırasında sigarayı bırakmış 34 kişinin 27’si (%79,4) doğum sonrası sigaraya tekrar başlanmıştır.

Sonuç: Bu araştırmada, sigara içen gebelerin hizmet aldıkları sağlık çalışanlarınca sigarayı bırakmaya yönelik eğitim ve danışmanlık alma oranlarının düşük olduğu belirlenmiştir. Gebelikte sigara tüketilmesinin anne ve yenidoğan sağlığı üzerine olan zararlı etkileri bilindiğinden, bu konu hakkında sağlık personeline ve halka verilecek eğitim programlarının planlanmasına yönelik girişimler arttırılmalıdır.