Postpartum dönemdeki annelerin emzirme ve anne sütünün önemi hakkındaki bilgilerinin değerlendirilmesi

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı, anne sütü ve emzirmeye ilişkin annelerin bilgi düzeyinin saptanması, yetersiz anne sütü verilmesinin nedenlerinin araştırılması ve buna etki eden sosyodemografik faktörlerin belirlenmesidir.

Gereç ve Yöntem: İstanbul Avrupa yakasında bir aile hekimliği birimi ve İstanbul Anadolu yakasında başka bir aile hekimliği birimine Mayıs 2017-Temmuz 2017 tarihleri arasında başvuran 17-43 yaş arası postpartum dönemdeki 201 kadın gönüllü çalışmaya alındı. Anket formundaki 20 soru, hastalara bilgi verilip onamları alındıktan sonra tek bir araştırıcı tarafından dolduruldu. Yaş aralığına uymayan ve emzirmeye başlamamış postpartum dönemdeki anneler çalışmaya alınmadı. İstatistiksel analizler için NCSS (Number Cruncher Statistical System) 2007 (Kaysville, Utah, USA) programı kullanıldı. Anlamlılık en az p<0,05 düzeyinde değerlendirildi.

Bulgular: Annelerin yaşları 17 ile 43 arasında değişmekte olup, ortalama 27,46±6,61 yıldır. Bebeklerin %44,8’i (n=90) hemen, %31,2’si (n=63) 1 saat sonra, %4,5’i (n=9) 2 saat sonra, %4,0’ü (n=8) 3-5 saat sonra, %6,0’ı (n=12) 1 gün sonra, %9,5’i (n=19) 2 gün ve daha uzun süre sonra anne sütü almıştır. Annelerin %56,7’si (n=114) anne sütü konusunda eğitim almış, %92,0’ının (n=185) anne sütünün önemi hakkında bilgisi vardır. Düşünülen emzirme süreleri incelendiğinde; %3,5’i (n=7) emzirmeye başladığı halde devamında hiç düşünmezken, %3,0 (n=6) 0-6 ay, %8,5 (n=17) 6-12 ay, %73,6 (n=148) 12- 24 ay ve %11,4 (n=23) 24 ay ve üzeri düşünmektedir. Annelerin %14,9’u (n=30) yetersiz süt olduğundan, %42,8’i (n=86) büyümenin geri kalma endişesinden, %13,9’u (n=28) bebeğin sütü almamasından, %4,0’ü (n=8) sağlık sorunlarından ve %2,0’si (n=4) diğer nedenlerden dolayı bebeğine yetersiz anne sütü vermiş olup ek gıda veya mamaya erken başlamıştır; %22,4’ü (n=45) yetersizlik olmadığını belirtmiştir. Anne yaşı ile anne sütü ve emzirme bilgi düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki saptanmamıştır (p=0,291). Eğitim düzeyine göre anne sütü ve emzirme bilgi düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık saptanmamıştır (p=0,648). Çalışma durumuna göre anne sütü ve emzirme bilgi düzeyleri arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık saptanmış ve çalışan annelerin bilgi düzeyi, çalışmayanlardan yüksek bulunmuştur (p=0,001).

Sonuç: Çalışmada elde edilen veriler incelendiğinde anne sütünün içeriği, önemi ve yeterliliği, sadece anne sütü ile besleme, emzirmenin devamını sağlama ve ek gıdaya geçme zamanı konusunda annelerin bilgi gereksinimi olduğu aşikardır. Annelere, kayıtlı oldukları aile sağılığı merkezlerinde gebelik takipleri boyunca her seferinde mucizevi bir besin olan anne sütünün önemi anlatılmalı, doğumdan sonraki ilk 1 saat içinde emzirmeye başlamanın sağlanması, kolostrumun bebeğe mutlaka verilmesi ve bebeğin ilk 6 ay su dahil hiçbir ek besine ihtiyacı olmadığı sadece anne sütünün yeterli olduğu hususunda anneler ikna edilmelidir.