65 Yaş ve Üzeri Çoklu İlaç Kullanımı Olan Bireylerin Akılcı İlaç Kullanımı Bilgi Düzeyleri

Öz

Amaç: Yaşlanmayla birlikte artan kronik hastalıklar çoklu ilaç kullanımına yol açmaktadır. Ülkemizde polifarmasi görülen hastaların çoğu dünya çapında da olduğu gibi 65 yaş ve üzeri hastalardan oluşur. Amacımız; aile hekimliği birimine kayıtlı yaşlı hastaların akılcı ilaç kullanımı hakkında bilgi düzeylerini saptayarak hastaların yaşam kalitesini ve tedaviye uyumunu artırmak, ilaç etkileşimlerini ve tedavi maliyetlerini azaltmak için farkındalık oluşturmaktır.

Yöntem: Kesitsel ve tanımlayıcı özellikteki bu çalışmanın evrenini bir aile sağlığı merkezine kayıtlı, 65 yaş ve üzeri, çalışmaya katılmak için gönüllü beş ve üzeri ilaç kullanan 163 hasta oluşturmaktadır. Hastaların tamamı ile yüz yüze görüşülerek sosyodemografik veri formu ve 21 maddeden oluşan Akılcı İlaç Kullanım Ölçeği uygulanmıştır. Verilerin incelenmesinde SPSS 22.0 paket veri programı kullanılmıştır.

Bulgular: Çalışma yaşları 65 ile 95 arasında değişmekte olan, 66’sı (%40,5) erkek ve 97’si (%59,5) kadın olmak üzere toplam 163 olgu ile yapılmıştır. Olguların %49,1’i akıllı ilaç kullanım bilgisine sahipken, %50,9’u değildir. Yaş grubu, cinsiyet, medeni hal, kronik hastalık varlığı, sigara kullanımı ile akılcı ilaç kullanım bilgisine sahip olma arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki yoktur. Lisans ve üzeri mezunlarının akılcı ilaç kullanım bilgisine sahip olma oranları, okur yazar olmayan ve ilköğretim mezunlarından istatistiksel olarak anlamlı düzeyde yüksektir.

Sonuç: Polifarmasisi olan bireylerle yapılan bu çalışmada bilgi düzeylerinin literatürle benzer olması polifarmasiye yol açan, hastaların bilgi düzeylerinden başka etmenlerin olduğunu göstermektir. Türkiye’de akılcı ilaç kullanımı bilgi düzeyinin özel gruplar üzerinde değerlendirildiği tüm çalışmalarda en temel belirleyici faktör bireylerin eğitim düzeyidir. Akılcı ilaç kullanımı bilgi düzeyinin arttırılması için daha kapsamlı projeler yürütülmeli ve bu projeler özellikle bağımlı yaşlı grubuna bakım veren aile üyelerini de kapsamalıdır.