Şişli Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi Aile Hekimliği Polikliniği’ne başvuran 65 yaş üstü hastalarda polifarmasi ve tamamlayıcı tedavi kullanımlarının değerlendirilmesi

Öz

Amaç: Kronik hastalıkların prevalansının artması nedeniyle yaşlı bireyler günümüzde daha fazla sayıda ilaç kullanmaktadır. Çalışmamızın amacı polikliniğimize başvuran 65 yaş ve üzeri hastalarda polifarmasi ve tamamlayıcı tedavi kullanım sıklığı ve bunların sosyodemografik özelliklerle ilişkisini değerlendirmektir.

Yöntem: Tanımlayıcı özellikteki bu çalışlmaya, Eylül-Ekim 2012 tarihlerinde şişlli Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi Aile Hekimliği polikliniklerine başvuran 65 yaş ve üzeri hastalar dahil edildi. Sosyodemografik özellikleri, ilaç ve tamamlayıcı tedavi kullanım durumlarını sorgulayan bir anket formu yüzyüze uygulandı.

Bulgular: Çalışlmamıza katılan toplam 100 kişinin 73’ü (%73) kadın, 27’si (%27) erkek olup yaş ortalaması 73.4±6.8 ve çoğu (%43) ilkokul mezunu idi. Kronik hastalıklardan en fazla hipertansiyon (%80), hiperlipidemi (%47), diyabet (%46), mide-barsak hastalığı (%41) mevcuttu. Yaşlıların %91’i en az bir aydır üç ve daha fazla sayıda ilaç kullanmaktaydı. Yüzde 88’i ilaçlarını kendisi içiyor, %12’si yardım alı- yordu. Yüzde 39’unun, kullandığı ilaçların yan etkisini hiç bilmediği görüldü. Katılımcıların %24’ü bazen ilaç almayı unuturken, %62.5’i ilaçlarını evde görebileceği bir yere koyuyordu. Doktor önerisi olmadan ilaç kullananlar (%33) arasında en fazla ağrı kesici içildiği (%60.6) belirlendi. Yüzde 59’u bitkisel ürünler ve karışımlar kullanıyordu ve %66,1 ile ıhlamur ilk tercihti. Katılımcıların %43’ü ek vitamin veya mineral takviyesi alıyordu. Bunların %32.6’sı (n=14) multivitamin, %30’u (n=13) kalsiyum ve D vitamini, %18.6’s› (n=8) B12 vitamini kullanmaktaydı. Öğrenim düzeyi arttıkça vitamin ve mineral takviyesi kullanımının arttığı belirlendi (p=0.003).

Sonuç: Çalışmamıza katılan yaşlılarda polifarması oldukça yaygın olduğu belirlendi. Bitkisel ürünler, vitamin ve mineral desteği kullanımı özellikle eğitim düzeyi yüksek olanlarda daha fazlaydı. Destekleyici tedaviler ilaç karmaşasını artırmaktadır. Altmış beş yaş üzeri bireylerin ve yakınlarının polifarmasi konusunda doğru bilgilendirilip yönlendirilmesi uygun olacaktır.