Akademik aile hekimliği bölümlerinin 20 yılı: Geliflimsel süreç üzerine bir de¤erlendirme

Öz

Amaç: Türkiye’de aile hekimliği alanındaki akademik gelişmeler son 20 yılda tıp eğitimine ve tıp fakültelerine damgasını vurmuştur. Bu çalışmanın amacı, ülkemizde 20 yıllık geçmişe sahip akademik aile hekimliğinin bugünkü durumunu tanımlamak ve gelişim sürecini değerlendirmektir.

Yöntem: Kesitsel nitelikteki bu çalışma aile hekimliği anabilim dalı başkanları ya da öğretim üyeleriyle yüz yüze ya da telefonla yapılan görüşmelerden ya da e-posta iletişimiyle (elektronik ortamda) elde edilen bilgilere dayanmaktadır. Tıp fakültelerinde bulunan 63 aile hekimlği anabilim dalından 60’ına ulaşılmış ve 58’inden bilgi elde edilmifltir. Çalışma verileri 2013 yılı Haziran ve Aralık ayları arasında toplanmıştır.

Bulgular: Elli sekiz anabilim dalında 27 profesör, 56 doçent, 54 yardımcı doçent ve 40 öğretim görevlisi ya da uzman olmak üzere toplam 177 öğretim elemanı bulunmaktaydı. Kırk beş anabilim dalının başkanı aile hekimliği uzmanı idi. Anabilim dallarının 12’si aile hekimliği profesörü, dokuzu ise diğer disiplinlerden profesörler tarafından yönetilmekteydi. Aile hekimliği 45 üniversitede mezuniyet öncesi tıp eğitimine katkı vermekteydi. Otuz anabilim dalı mezuniyet öncesi tıp eğitimine klinik stajla katılırken 44 anabilim dalının kuramsal dersi bulunmaktaydı. Uzmanlık eğitimi programına sahip 43 anabilim dalında 340 asistan uzmanlık eğitimi almaktaydı. Hiçbir anabilim dalının mevcut birinci basamak sağlık hizmetleri örgütlenmesi kapsamında aile hekimliği uygulama birimleri bulunmamaktaydı. Kırk bir anabilim dalının 64’ü üniversite ortamında ve 13’ü toplum içinde olmak üzere toplam77 polikliniği vardı.

Sonuç: Aile hekimliği ülkemizde 25 yılı aşan bir süredir bir tıp disiplini ve uzmanlık alanı olarak tanınmaktadır. Üniversitelerde aile hekimliğinin öğretilmesi oldukça iyi bir düzeydedir. ilk anabilim dallarının üzerinden geçen 20 yıl içinde üniversitelerdeki akademik aile hekimliği bölümlerinin nicel ve nitel gelişimi, Avrupa’da birçok ülkeyle kıyaslanabilir düzeydedir. Anabilim dallarının gelecek on yılda en önemli önceliği, akademik aile hekimliği uygulama merkezleri oluşturmak ve sahadaki aile hekimleriyle bağlarını güçlendirmek olacak gibi görünmektedir.